Feestdagen en autisme: zo maak je deze periode rustiger en voorspelbaarder
De feestdagen lijken voor veel gezinnen een periode van gezelligheid, lichtjes en tradities. Maar voor kinderen met autisme kan de decembermaand juist stressvol zijn. Veranderende routines, drukte, onverwachte gebeurtenissen en sociale verwachtingen kunnen allemaal zorgen voor spanning. Gelukkig kun je als ouder veel doen om deze periode voorspelbaarder en rustiger te maken.
In dit artikel lees je praktische tips om de feestdagen met een kind met autisme rustiger te laten verlopen.
1. Maak de feestdagen voorspelbaar
Voor kinderen met autisme is duidelijkheid vaak de sleutel tot rust. Daarom helpt het om de decembermaand zo voorspelbaar mogelijk te maken. Bespreek uitgebreid wat er gaat gebeuren: hoe laat jullie ergens heen gaan, wie er aanwezig is, wat jullie gaan eten en wanneer er cadeautjes worden uitgepakt. Door dit van tevoren te bespreken, neem je al veel spanning weg.
Een visuele planning werkt hierbij heel ondersteunend. Maak samen een kalender waarop je aangeeft wanneer Sinterklaas op school komt, wanneer de schoen gezet mag worden of wanneer jullie Kerst vieren. Tijd is voor veel kinderen abstract, en zo’n schema helpt om grip te krijgen op wat eraan komt.
2. Houd vertrouwde routines zoveel mogelijk in stand
Tijdens de feestdagen verandert er vaak veel: later eten, langer opblijven, activiteiten door elkaar. Voor kinderen met autisme kan dat overweldigend zijn. Probeer daarom zoveel mogelijk dagelijkse routines te behouden.
Schoen zetten, cadeautjes openen en feestliedjes zingen zijn extra’s, geen vervanging voor de vaste bedtijdroutine. Ook tijdens vakantiedagen is het waardevol om ritme te behouden. Als vaste eetmomenten, slaaptijden en dagelijkse gewoontes hetzelfde blijven, geeft dat direct meer houvast in een periode vol prikkels.
3. Bereid je kind voor op extra prikkels
De decembermaand zit vol extra prikkels: lichtjes, muziek, geuren, drukte, onverwachte geluiden en veel meer mensen om je heen dan normaal. Voor kinderen met autisme kan dit snel overweldigend worden. Door hier vooraf rekening mee te houden, kun je veel spanning voorkomen.
Het helpt om te bedenken welke situaties prikkelrijk zijn en hoe je die voor je kind overzichtelijker maakt. Zorg bijvoorbeeld dat er altijd een rustige plek beschikbaar is (thuis, op school of bij familie) waar je kind zich even kan terugtrekken. Neem vertrouwde hulpmiddelen mee die helpen om tot rust te komen, zoals een koptelefoon, muziek, een klein speeltje of iets om mee te friemelen.
Ga je op visite, naar een kerstmarkt of een andere drukke omgeving? Bespreek vooraf wat er gaat gebeuren en hoeveel tijd jullie daar ongeveer blijven. Maak duidelijk dat je kind altijd even mag pauzeren wanneer het te veel wordt. Soms helpt een korte wandeling, een paar minuten in een rustige ruimte of gewoon even weg van de drukte.
Door bewust met prikkels om te gaan en ruimte te creëren voor pauzes, geef je je kind meer grip op een periode die anders snel te intens kan worden.
4. Leg anderen uit wat jouw kind nodig heeft
Veel mensen weten wel wat autisme is, maar staan er niet altijd bij stil wat dat betekent tijdens drukke feestdagen. Daarom helpt het om vooraf duidelijk te vertellen wat jouw kind nodig heeft. Geef aan welke situaties lastig kunnen zijn, wat jullie kind helpt om rustig te blijven en dat jullie misschien eerder weggaan als het teveel wordt.
Vertel ook hoe je kind het liefst begroet wordt. Niet ieder kind vindt knuffels of kusjes prettig; een high-five, zwaai of gewoon “hoi” werkt vaak prima.
Door verwachtingen vooraf te bespreken (met familie, vrienden, school of opvang) voorkom je overvraging en creëer je meer rust en begrip voor je kind in deze drukke decemberperiode.
5. Plan voldoende rustmomenten in
De decembermaand zit vol activiteiten en afleidingen. Voor kinderen met autisme kan dat snel te veel worden. Het helpt daarom om bewust rustmomenten in te plannen, zodat je kind tussendoor kan opladen. Dit kan door even naar een rustige plek te gaan, iets kleins te doen wat vertrouwd voelt of simpelweg een moment zonder prikkels te creëren.
Wat voor het ene kind werkt, werkt misschien niet voor het andere. Ieder kind heeft zijn eigen manier om tot rust te komen. Denk aan muziek luisteren, iets bouwen, lezen, even spelen op een rustige plek of gewoon een korte pauze nemen. Door deze oplaadmomenten onderdeel te maken van de dag, blijft er meer balans en wordt de decemberperiode minder overweldigend.
Tot slot
De feestdagen hoeven niet perfect te zijn. En vooral niet drukker of “specialer” dan jouw kind aankan. Met duidelijkheid, een voorspelbare planning, voldoende rust en goede communicatie kun je veel spanning verminderen. Zo maak je de decembermaand een stuk prettig voor je kind met autisme.
Wil je nog dieper inzicht in het gedrag van je kind en leren hoe je daar praktisch mee omgaat?
Geschreven door Shannon Spork (gedragsdeskundige)
