Waarom de feestdagen zo lastig zijn voor kinderen met autisme
De decembermaand komt er weer aan en veel ouders merken dat aan gedrag van hun kind: meer spanning, sneller boos of verdrietig, of meer moeite met prikkels en veranderingen. Voor kinderen met autisme is de periode rond Sinterklaas, kerst en oud & nieuw vaak een stuk intensiever dan voor andere kinderen. De combinatie van wegvallende routines, extra prikkels en sociale momenten kan ervoor zorgen dat het gedrag van een kind zichtbaar verandert. In dit artikel lees je waarom de feestdagen zo lastig kunnen zijn voor kinderen met autisme.
1. Feestdagen zorgen voor grote veranderingen in routine
Een van de belangrijkste redenen waarom de decembermaand stressvol is voor kinderen met autisme, is de voortdurende verandering in structuur. Kinderen met autisme hechten vaak sterk aan voorspelbaarheid en duidelijkheid.
Tijdens de feestdagen verandert er veel:
schooldagen zien er anders uit door vieringen en projectdagen
thuis zijn er voorbereidingen, feestmomenten en bezoek
bedtijden verschuiven
weekritme valt weg door vakanties
Deze veranderingen in routine maken de feestdagen voor kinderen met autisme intens en soms zelfs verwarrend. Het ontbreken van voorspelbaarheid kan spanning en emotionele onrust veroorzaken.
2. Overprikkeling in december door lichtjes, drukte en geluiden
De feestdagen zijn visueel en sensorisch druk. Lichtjes, felle kleuren, kerstversiering, muziek, geuren en drukke ruimtes zijn voor veel kinderen met autisme een bron van overprikkeling.
Typische decemberprikkels zijn:
knipperende kerstlichtjes
harde of vrolijke muziek in winkels en op school
sterke geuren van eten of parfum
veel mensen in één ruimte
onverwachte aanrakingen of drukte
Kinderen met autisme verwerken prikkels vaak intenser of anders dan andere kinderen. Daardoor raakt hun hoofd sneller “vol”. Dit kan zich uiten in vermoeidheid, terugtrekken, emotionele reacties of verlies van concentratie.
3. De sociale druk van de feestdagen kan overweldigend zijn
De feestdagen draaien vaak om samenzijn, cadeaus, verrassingen en feestelijke activiteiten. Maar sociale situaties kunnen ingewikkeld zijn voor kinderen met autisme, omdat sociale regels, verwachtingen en emoties niet altijd duidelijk zijn.
Denk bijvoorbeeld aan:
surprises maken of krijgen
cadeautjes openmaken “moet leuk zijn”
gesprekken met familie die ze weinig zien
feestjes waar veel tegelijk gebeurt
Deze sociale druk kan gevoelens van onzekerheid, spanning en ongemak versterken. Voor veel kinderen met autisme voelt het alsof er veel van hen verwacht wordt, terwijl ze tegelijkertijd moeite kunnen hebben om die verwachtingen te begrijpen.
4. Onvoorspelbare verrassingen maken december extra spannend
De decembermaand zit vol verrassingen, van cadeautjes tot onverwachte bezoekjes. Hoewel verrassingen leuk bedoeld zijn, kunnen ze voor kinderen met autisme onveilig of onduidelijk voelen.
Verrassingen doorbreken namelijk de logica en structuur waarop veel kinderen met autisme vertrouwen. Het gebrek aan controle kan leiden tot stress, angst of weerstand, omdat het onduidelijk is wat er precies gaat gebeuren.
5. Emoties tijdens de feestdagen komen harder binnen
December is een maand waarin emoties hoog kunnen oplopen. Enthousiasme, spanning, teleurstelling en vermoeidheid wisselen elkaar snel af. Kinderen met autisme kunnen deze emoties intenser voelen en hebben soms moeite om deze gevoelens te verwerken of te reguleren.
Het resultaat kan zijn:
sneller overweldigd raken
emotionele uitbarstingen
behoefte om zich terug te trekken
zichtbaar spanning opbouwen
Deze emotionele intensiteit maakt de feestdagen voor kinderen met autisme nog uitdagender.
6. Veranderingen in voeding en slaap beïnvloeden het gedrag
Tijdens de feestdagen veranderen ook eet- en slaappatronen. Er zijn meer traktaties, suiker, later naar bed gaan en soms langere dagen buitenshuis. Voor kinderen met autisme (bij wie ritme, eten en slaap vaak een grote rol spelen) kan deze verstoring in balans extra invloed hebben op hun welzijn.
Een ontregeld lichaam leidt sneller tot een ontregeld hoofd, waardoor kinderen gevoeliger worden voor prikkels en emoties.
De feestdagen vragen veel van kinderen met autisme
Voor kinderen met autisme zijn de feestdagen niet alleen een periode van gezelligheid, maar ook een tijd waarin routines wegvallen, prikkels toenemen en emoties sneller kunnen oplopen. Door te begrijpen waarom deze maand zo belastend kan zijn, kun je beter aansluiten bij wat een kind nodig heeft en rekening houden met hoe het deze periode ervaart.
Wil je nog dieper inzicht in het gedrag van je kind en leren hoe je daar praktisch mee omgaat?
Geschreven door Shannon Spork (gedragsdeskundige)
